2024 жылғы 21 қарашада Теміртау тарихи-өлкетану музейінде «Ай жәдігері» жобасы аясында онлайн режимде «Иілгіш пластинкалар» экспозициясының ашылуы өтті.
Теміртау музейінің қорында, ұмытылған аудио форматтың сирек кездесетін үлгісі болып табылатын жәдігер сақталады. Бұл ойнатқышқа арналған иілгіш пластинка, оның КСРО мен Батыста пайда болу тарихы айтарлықтай өзгеше болды. Кеңес Одағында бәрі "сүйектегі музыка" деп аталатын нәрседен басталды - қолданылған рентгендік пленкалар қолдан жасалған аудиожазбалар. Бұл пленкалар аудиожазбаларға негіз болды және өте қол жетімді болды. Дыбыс сапасы мен беріктігі жағынан дәстүрлі винилден төмен болғанымен, 50-ші жылдары магнитофондардың жаппай қолданыста болмаған кезінде, қолдан жасалған аудиожазбалар сол кездегі хиттермен танысудың жалғыз мүмкіндігі болды.
Батыс елдеріндегі иілгіш пластинкалар алғаш рет КСРО-да "сүйектердегі музыка" пайда болған кезде басталды. Бірақ рентгендік жазбалардан айырмашылығы, бұл зауытта жасалған өнім болды. Батыста флекси дискілерінің серпілісі 1962 жылы Evatone иілгіш пластинкалар басуға арналған жаңа жабдықты ұсынған кезде және оларды "Evatone Soundsheet" (Evatone дыбыстық парағы) брендімен патенттеген кезде басталды.
"Ай жәдігері" жобасының экспозициясында ұсынылған музыкалық пластинка, бір жағынан қағаз, екінші жағынан пленкамен жабылған. Ортасында дөңгелек тесік бар. Пластинкада кеңестік және украиндық эстрада әншісі София Ротарудың және басқа эстрада жұлдыздарының ақ-қара фотосуреттері бейнеленген. Дыбыс жолдары пленка бетінде айналдыра басылған.
КСРО-да иілгіш дискілер 1990 жылдарға дейін жаппай қолданыста болды. Музыка әуесқойларының бірнеше ұрпағы сүйіп тыңдаған пластинкалар бүгінде естелік, музей жәдігері.
