2017-2018 оқу жылының тақырыптық – күнтізбелік жоспарында қолдану мүмкіндігін беретін «Музейлік экскурсия-сабақтар» тақырыптарының тізімі
Теміртау қ. 2017 ж.
|
Қазақстан тарихы |
||||
|
Сынып
|
Тақырыбы |
Мазмұны |
Экскурсиялар |
Экскурсиялардың сипаты |
|
5
|
Қазақстан аумағындағы тас дәуірі |
Палеолит- ерте тас дәуірі; Тас дәуіріндегі еңбек құралдары; Ертедегі адамдардың тобыры; Табиғаты, климаты, мұз басу; Мезолит – орта тас ғасыры; Табиғаттың жылынуы ; Алғашқы адамдардың еңбек құралдарының жетіле түсуі (садақ, жебе, бумеранг); Жеке аң аулау; Жаңа еңбек құралдарының пайда болуы; Неолит –жаңа тас ғасыры; Микролит; Мал шаруашылығы мен жер шаруашылығының қалыптасуы |
«Үңгір баласының бір күні»
|
Сіздер тас дәуірінің баласымен бір күн өткізесіздер, ежелгі адамдардың қалай өмір сүргенін, немен айналысқанын білесіздер. Еңбек құралдарымен танысып, от жағуды үйренесіздер. Петроглифтердің мағынасын анықтап, қыш ыдысты әрлеп, теріден жасалған киімдерін киіп көресіздер. Археологиялық қазбалардың нәтижесінде табылған мамонттың азу тісі, жаңқалар, кетпен, жебе ұшы сияқты және басқа да жәдігерлерді көре аласыздар. |
|
«Археология – адамның өткен өмірі туралы ғылы»;
|
адамның пайда болуы туралы теория, оның даму; бет әлпетінің, дене тұрғысының өзгеруі; Жәдігерлер мен диорамалар арқылы олардың тұрғын үйлерінің, киімдерінің, еңбек құралдарының, тіршіліктерінің қалай өзгергенін көре аласыздар. |
|||
|
5
|
Қола дәуіріндегі Қазақстан |
Алғашқы металл, қоланы пайдалануды үйрену; Андронов мәдениеті;Қола дәуіріндегі тайпалардың шаруашылығы; Қола дәуіріндегі мәдениет |
«Селдей аққан металлдың бастауы».
|
қоланы балқытуға және қыш ыдыстард жасауға арналған металлургиялық пештің макеті, Археологиялық қазбалар, қола дәуірінің керамикасы, еңбек құралдары. Қола дәуіріндегі Алаш кентінде болған металлургиялық пештің бүгінгі күндегі қайта қалыпқа келтірілуі туралы фото және видео материалдар. |
|
5
|
Қазақ халқының материалдық мәдениеті. |
Қазақтардың тұрғын үйлері (киіз үй, киіз үйдің жиһаздары); Қазақ халқының ұлттық киімдері, Қазақтардың қолөнер бұйымдары |
«Қазақ халқының тұрмыс тіршілігі мен мәденеті».
|
Көшпенділердің тұрмыс тіршілігімен жәдігерлер арқылы танысу. Киіз үйдің макеті, оның ішкі көрінісі. Музыкалық аспаптары, әшекейлері мен ұлттық киімдері туралы витринадағы жәдігерлер арқылы әңгімеленеді. |
|
5 |
Наурыз мейрамы |
(наурыз-жаңа жыл); Халық ауыз әдебиеті және қазақ халқының шешендік өнері (дастан, аңыз-әңгімелер, шежірелер); Қазақ халқының айтыс өнері, шешендердің өнері (Жиренше шешен, Аяз би, Алдар көсе) |
«Наурыз – түркі халықтарының мерекесі» көшпелі экскурсия
|
Наурыз мерекесі Қайда? Қалай? Қашан пайда болды? Қандай дәстүрлер сақталып қалды? Бұл мерекені қалай қарсы алу керек? Осы сұрақтарға жауап тауып, наурыз көже пісіріп, ұлттық ойындар, сайыстар ойналады. |
|
5 |
Қазақ халқының музыка өнері |
Күй өнері (Құрманғазы, Тәттімбет, Ықылас, Қорқыт) |
«Музыка мәдениетінің дәстүрлері».
|
Қазақ халқының дәстүрлі музыкалық аспаптары, аспаптарды қолмен ұстап, дыбысын есту. |
|
5 |
Қазақстан 1941-1945 жылдары |
-Ұлы Отан соғысы жылдарында; КСРО-ға қарсы Германияның фашистік әскери жоспары; Ұлы Отан соғысының басталуы; Ұлы Жеңіске қазақстандықтардың қосқан үлесі; Қазақстан; майдан арсеналы; Қазақстандықтардың соғыс жылдарындағы еңбектегі ерлігі |
«Самарқанд кенті (Теміртау қаласы) 1941-1945 жж. Ұлы Отан соғысы жылдарында»
|
суреттер, құжаттар, соғыс кезіндегі заттар, снаряд жарқыншақтары, хаттар көруге болады. |
|
5
|
Ғарышты игеру |
Қазақстан –ғарыш айлағы (Байқоңыр); Қазақстандық ғарышкерлер; Тоқтар Әубакіров, Талғат Мұсабаев |
«Ғарыш құпиялары»
|
Бірегей жәдігерлер мен фотоматериалдар арқылы ғарыш теориясының негізін қалаушылар, ғарыш кемелері, алғашқы ғарышкерлер Ю. Гагарин, Т. Әубәкіров, Т. Мұсабаев туралы ақпарат. |
|
5 |
Қазақстан- егеменді мемлекет |
КСРО-ның құлауы; Қазақстанның мемлекеттік тәуелсіздігін жариялауы; Н.Ә.Назарбаев - тәуелсіз Қазақстанның тұңғыш президенті |
«ҚР Тәуелсіздігі жылдарындағы Теміртау»
|
Фото-құжат материалдары мен жәдігерлер Теміртау қаласындағы өнеркәсіптің дамуы мен әлеуметтік нысандардың құрылысы туралы әңгімелейді. |
|
5 |
Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздері
|
Мемлекеттік рәміздер туралы түсінік; Қазақ халқының мемлекеттік рәміздері тарихынан; Қазақстан Республикасының рәміздері ; Қазақстан Республикасының азаматтарының Конституциялық міндеттері-мемлекеттік рәміздерді құрметтеу |
«Геральдика, вексиология, нумизматика, сфрагистика арқылы нышандардың қалыптасу тарихы» интерактивтік ойын |
Бұл нышандар елінде өтетін танымдылық саяхат ойын түрінде өтетін экскурсия. Шеберханаларда таңба жасап, өз монеталарын соғып, нышандар туралы ілім алады. |
|
6 |
Алғашқы адамдардың пайда болуы |
Адам баласының жер бетінде пайда болуы туралы ғылыми болжам мәліметтерін еске түсіреді. Алғашқы адамның эволюциялық түрлерін топтастырады. |
«Антропология. Адамның пайда болуы мен дамуы»
|
Археологиялық жәдігерлер мен макеттердің негізінде адамның пайда болуы туралы баяндалады. |
|
6
|
Ежелгі адамдардың өмірі және еңбек құралдарының жетілдірілуі
|
Алғашқы тастан жасалған еңбек құралдарын естеріне түсіреді. Мұздықтың және оттың пайда болуы ежелгі адамдар өміріне ықпал еткенін біледі, еңбек құралдарының жасалу техникаларының жетілдірілгенін сипаттайды. |
«Үңгір баласының бір күні»
|
Сіздер тас дәуірінің баласымен бір күн өткізесіздер, ежелгі адамдардың қалай өмір сүргенін, немен айналысқанын білесіздер. Еңбек құралдарымен танысып, от жағуды үйренесіздер. Петроглифтердің мағынасын анықтап, қыш ыдысты әрлеп, теріден жасалған киімдерін киіп көресіздер. Археологиялық қазбалардың нәтижесінде табылған мамонттың азу тісі, жаңқалар, кетпен, жебе ұшы сияқты және басқа да жәдігерлерді көре аласыздар. |
|
«Археология – адамның өткен өмірі туралы ғылым» |
адамның пайда болуы туралы теория, оның даму; бет әлпетінің, дене тұрғысының өзгеруі; Жәдігерлер мен диорамалар арқылы олардың тұрғын үйлерінің, киімдерінің, еңбек құралдарының, тіршіліктерінің қалай өзгергенін көре аласыздар. |
|||
|
6 |
Көшпелілердің баспанасы |
киіз үй – көшпелілердің баспанасы (киіз үйдің құрылысы және жасауы), отырық-шы және көшпелі өмір арасындағы айырмашылықтар |
«Қазақ халқының материалдық мәденеті».
|
Көшпенділердің тұрмыс тіршілігімен жәдігерлер арқылы танысу. Киіз үйдің макеті, оның ішкі көрінісі. Музыкалық аспаптары, әшекейлері мен ұлттық киімдері туралы витринадағы жәдігерлер арқылы әңгімеленеді. |
|
6 |
Ежелгі адамдардың антропологиялық сипаты |
ежелгі адамдардың антропологиялық сипаты, антропология деген не, қола дәуіріндегі адамдардың антропологиялық сипаттамасы |
«Антропология. Адамның пайда болуы мен дамуы»
|
Археологиялық жәдігерлер мен макеттердің негізінде адамның пайда болуы туралы баяндалады. |
|
7 |
Көшпелілердің материалдық мәдениеті және оның ерекшеліктері |
ерекшеліктері,қолөнер кәсібі,қыш ыдыстар, металл өңдеу, сауда, ақша |
«Қазақ халқының материалдық мәдиенеті»
|
Көшпенділердің тұрмыс тіршілігімен жәдігерлер арқылы танысу. Киіз үйдің макеті, оның ішкі көрінісі. Музыкалық аспаптары, әшекейлері мен ұлттық киімдері туралы витринадағы жәдігерлер арқылы әңгімеленеді. |
|
8 |
XX ғасырдың басында Қазақстанның экономикалық дамуы. |
Қазақтардың көшпелі мал шаруашылығы; Жер өңдеу; Столыпиннің аграрлық реформасы; Қазақстанға орыс шаруаларының жаппай қоныстануы |
«Қонысаударушылар учаскесі Жауыр-өткелдің пайда болуы және дамуы. Самарқанд елді мекені»
|
Жәдігерлер мен фотоматериалдарға сүйене отырып Қазақстанға Столыпин реформасынан кейін келген арнайы қонысаударушылар, қоныс аудару саясаты туралы экскурсия. |
|
9 |
1920-1930 жж. Қазақстандағы индустрияландыру |
Қазақстандағы социалистік индустрияландырудың мәні мен ерекшелігі; Қазақстандағы табиғи байлықтарды зерттеу және игеру; Қ.И. Сәтбаев; Қазақстандағы ірі кәсіпорындарының құрылысы мен ауыр өнеркәсіп |
«Самарқанд елді мекенінде өнеркәсіп мекемелерінің құрылысы. Теміртау қалсының қалыптасуы»
|
Жәдігерлер, суреттер, құжаттар Самарқанд елді мекенінде ХХ ғасырдың басында пайда болған өнеркәсіптер туралы. |
|
9 |
Қазақстан аумағындағы Кеңестік «еңбекпен түзеу» лагерлері
|
Қазақстан аумағында орналасқан концентрациялы лагерьлер: Степлаг, Қарлаг, АЛЖИР және т.б. |
«Саяси қуғын-сүргін: тарих пен тағдыр» |
Архивтік құжаттар, қуғын-сүргінге ұшырағандардың ұрпақтарының жеке мұррағатының суреттері. |
|
9 |
Қазақстан Ұлы Отан соғысы жылдарында. |
Ұлы Отан соғысының басталуы; Қазақстандағы мобилизация және қазақстандық әскери құрамалар; Қазақстандықтардың Мәскеу, Сталинградты қорғау шайқастарына; 1943-1944 жылдардағы шабуылдарға қатысуы; Кеңес әскерінің Еуропаны азат етуі; Қазақстан –экономиканың соғыс жағдайына ауысуы; Ресей мен Украинадағы өнеркәсіп кәсіпорындардың Қазақстанға көшірілуі |
«Самарқанд кенті (Теміртау қаласы) 1941-1945 жж. Ұлы Отан соғысы жылдарында»
|
суреттер, құжаттар, соғыс кезіндегі заттар, снаряд жарқыншақтары, хаттар көруге болады. |
|
9 |
КСРО халықтарын Қазақстанға депортациялауы |
КСРО халықтарын Қазақстанға депортациялау,кезеңдері: 1937-1938 жж.; Қиыр Шығыстан кәрістерді, 1940 жылы поляктар мен Балтық маңы халықтарын депортациялау, 1941 жылы немістерді депортациялау; 1943-1944 жылдары қарашайлар, ингуштер, шешендер, қырым татарларын және т.б. күштеп қоныс аудару; |
«Тарих солай шешеті» |
Жер аударудың үш толқыны туралы. Экскурсияда жер аударылғандардың құжаттары, видеофильм көрсетіледі. |
|
9
|
«Хрущев кезеңіндегі» Қазақстан өнеркәсібінің дамуы
|
«Хрущев кезеңіндегі» Қазақстан өнеркәсібінің дамуы, Қазақ КСР-і өнеркәсібінің дамуы, 1957 жылғы реформа (салалық принциптен аумақтық принципке ауысу, совнархоздардың құрылуы); |
«Казақстан Магниткасы – еліміздің екпінді құрылысы»
|
Алғашқы құрылысшылардың жеке заттары, суреттер, құжаттар, Қазақстан Магниткасының құрылысы туралы видеохроника. |
|
«Теміртау 1959. Үзілген үміттер көтерілісі» |
суреттер, құжаттар, архивтік ақпараттар, 1959 жылы орын алған тамыздағы оқиғалар туралы видеофильмдер. |
|||
|
9 |
XXI ғасырда Қазақстан Республикасының экономикалық дамуы |
Қазақстан Республикасының Тәуелсіздігі туралы Заң (16 желтоқсан 1991 ж.), Президенттік билік, сайлау, Қазақстанның тұңғыш президентін сайлау (1 желтоқсан 1991 ж.), мемлекеттік нышандар мен марапаттар, Қазақстан Республикасының Конституциясы; |
«ҚР Тәуелсіздігі жылдарындағы Теміртау»
|
Фото-құжат материалдары мен жәдігерлер Теміртау қаласындағы өнеркәсіптің дамуы мен әлеуметтік нысандардың құрылысы туралы әңгімелейді. |
|
10 |
Дін және дінисенім |
«Әлемдік діндер тарихы»
|
60-тан астам бірегей жәдігерлер, діни қызметкерлерінің киімдері, діни ғұрып заттары арқылы әлемдік діндер тарихы баяндалады. |
|
|
10 |
Қазақстандағы тас дәуірі мен қола дәуірі |
Адамзат баласының шығу тегінің, қалыптасуының ортақ тарихы, заңдылықтары бар. Сондықтан қай елдің, қай жердің болсын көне тарихын дұрыс түсіну үшін оның ең көне замандағы тарихына шолу жасау қажет. Неолит дәуіріндегі Қазақстан. Энолит. Ботай мәдениеті |
«Селдей аққан металлдың бастауы».
|
қоланы балқытуға және қыш ыдыстард жасауға арналған металлургиялық пештің макеті, Археологиялық қазбалар, қола дәуірінің керамикасы, еңбек құралдары. Қола дәуіріндегі Алаш кентінде болған металлургиялық пештің бүгінгі күндегі қайта қалыпқа келтірілуі туралы фото және видео материалдар. |
|
«Археология – адамның өткен өмірі туралы ғылым»
|
адамның пайда болуы туралы теория, оның даму; бет әлпетінің, дене тұрғысының өзгеруі; Жәдігерлер мен диорамалар арқылы олардың тұрғын үйлерінің, киімдерінің, еңбек құралдарының, тіршіліктерінің қалай өзгергенін көре аласыздар. |
|||
|
11 |
ГУЛАГ жүйесіндегі Қазақстан |
ГУЛАГ жүйесіндегі Қазақстан, Қазақстан аумағындағы « еңбекпен түзеу» лагерлері (Степлаг, Карлаг, АЛЖИР және т.б.) |
«Саяси қуғын-сүргін: тарих пен тағдыр» |
Архивтік құжаттар, қуғын-сүргінге ұшырағандардың ұрпақтарының жеке мұррағатының суреттері. |
|
11 |
Қазақстан Ұлы Отан соғысы жылдары |
Қазақстан Ұлы Отан соғысы жылдары Соғыс майданындағы қазақстандықтар (Мәскеу, Ленинград, Сталинград қорғанысы), 1943-1944 жылдар әскери операциялар, Кеңес Армиясының Еуропадағы азаттық қозғалысы, Қазақстандық кеңес Одағының батырлары; Ресей және Украинадан Қазақстанға өндіріс орындарының көшірілуі. |
«Самарқанд кенті (Теміртау қаласы) 1941-1945 жж. Ұлы Отан соғысы жылдарында»
|
суреттер, құжаттар, соғыс кезіндегі заттар, снаряд жарқыншақтары, хаттар көруге болады. |
|
11 |
Қазақстанға халықтарды депортациялаудың негізгі кезеңдері |
Қазақстанға халықтарды депортациялаудың негізгі кезеңдері, 1930 жылдары депортациялаудың басталуы, 1940 жылдары Қазақстанға басқа халықтарды депортациялау |
«Тарих солай шешеті» |
Жер аударудың үш толқыны туралы. Экскурсияда жер аударылғандардың құжаттары, видеофильм көрсетіледі. |
|
11 |
«Хрущев кезеңіндегі» Қазақстан өнеркәсібінің дамуы
|
«Хрущев кезеңіндегі» Қазақстан өнеркәсібінің дамуы, Қазақ КСР-і өнеркәсібінің дамуы, 1957 жылғы реформа (салалық принциптен аумақтық принципке ауысу, совнархоздардың құрылуы); |
«Казақстан Магниткасы – еліміздің екпінді құрылысы»
|
Алғашқы құрылысшылардың жеке заттары, суреттер, құжаттар, Қазақстан Магниткасының құрылысы туралы видеохроника. |
|
11 |
Н.Ә.Назарбаев-Қазақстан Республикасының тұңғыш Президенті |
Н.Ә.Назарбаев –Ұлт көшбасшысы. Тәуелсіз Қазақстан Республикасының қалыптасуы мен дамуындағы Елбасының рөлі, Н.Ә. Назарбаев және Еуразия идеясы |
«Теміртау – Президент қаласы»;
|
ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Теміртауда өткен өмір жылдары. Фото-құжат материалдары, видеохроника. |
|
11 |
ХХ ғасырдың 50-80 жылдарындағы толқулар қозғалыстар мен көтерілістер |
1959 жылы Теміртау қаласында болған оқиғалар 1979 жылы Ақмола және тағы басқа қалаларда болған ереуілдер мен толқулар |
«Теміртау 1959. Үзілген үміттер көтерілісі» |
суреттер, құжаттар, архивтік ақпараттар, 1959 жылы орын алған тамыздағы оқиғалар туралы видеофильмдер. |
|
Дінтану негіздері. |
|||
|
Сынып
|
Тақырыбы |
Мазмұны |
Экскурсиялар |
|
9 |
Христиандық бағыттары (католиктік, православие, протестантизм) |
«Әлемдік діндер тарихы»
|
60-тан астам бірегей жәдігерлер, діни қызметкерлерінің киімдері, діни ғұрып заттары арқылы әлемдік діндер тарихы баяндалады. |
|
9 |
Діни экстремизмнің алдын алу. ҚР территориясындағы деструктивті діни орталықтардың қызметі. |
«Дін жамылған экстремизм»
|
Ақпараттық және фото-құжат материалдарына сүйенген лекциялық- мультимедиялық экскурсия |
|
Жаратылыстану
|
|||
|
Сынып
|
Тақырыбы |
Мазмұны |
Экскурсиялар |
|
5 |
Қазақстанның қорықтары, ұлттық саябақтары және табиғи ескерткіштері |
«Қазақстан қорықтары» |
Табиғат залында жәдігерлермен ойын түрінде өтетін экскурсия – жануарлар мен құстардың тұлыптары, кепкен өсімдіктер толықтырады. |
|
|
|
|
|
|
География
|
|||
|
Сынып
|
Тақырыбы |
Мазмұны |
Экскурсиялар |
|
Қорғалатын табиғи аумақтар: Қазақстанның қорықтары, ұлттық саябақтары және табиғи ескерткіштері |
«Қазақстан қорықтары» |
Табиғат залында жәдігерлермен ойын түрінде өтетін экскурсия – жануарлар мен құстардың тұлыптары, кепкен өсімдіктер толықтырады. |
|
|
Өлкетану |
||||
|
Сынып
|
Тақырыбы |
Мазмұны |
Экскурсиялар |
|
|
7 |
«Өлкеде өмір сүретін халықтардың тарихы және мәдениеті». |
«Бір шаңырақ астында»
|
Эксурсияда Теміртау қаласының этномәдени орталықтары сыйға тартқан жәдігерлер көрсетіледі: ұлттық киімдер, музыкалық аспаптар, тұрмыстық заттар. |
|
|
7 |
«Өлкенің жануарлар дүниесі» |
«Туған өлке табиғаты» |
Табиғат залында қазақстан жерін толық сипаттайтын диорамалар, жануарлар мен құстардың тұлыптары, кепкен өсімдіктер негізінде өтетін экскурсия. |
|
|
7 |
Қоршаған ортаны қорғау және қорғалатын табиғи нысандар |
«Қазақстан қорықтары» |
Табиғат залында жәдігерлермен ойын түрінде өтетін экскурсия – жануарлар мен құстардың тұлыптары, кепкен өсімдіктер толықтырады. |
|
|
6 |
«Бір ел – бір тағдыр». |
«Бір шаңырақ астында»
|
Эксурсияда Теміртау қаласының этномәдени орталықтары сыйға тартқан жәдігерлер көрсетіледі: ұлттық киімдер, музыкалық аспаптар, тұрмыстық заттар. |
|
|
5 |
«Қазақстанның жабайы құстары мен аңдары». |
«Туған өлке табиғаты» |
Табиғат залында қазақстан жерін толық сипаттайтын диорамалар, жануарлар мен құстардың тұлыптары, кепкен өсімдіктер негізінде өтетін экскурсия. |
|
|
Биология |
|||
|
Сынып
|
Тақырыбы |
Мазмұны |
Экскурсиялар |
|
8 |
Адам туралы ғылымдар. Адамның биоәлеуметтік табиғаты. |
«Археология – адамның өткен өмірі туралы ғылым»
|
адамның пайда болуы туралы теория, оның даму; бет әлпетінің, дене тұрғысының өзгеруі; Жәдігерлер мен диорамалар арқылы олардың тұрғын үйлерінің, киімдерінің, еңбек құралдарының, тіршіліктерінің қалай өзгергенін көре аласыздар. |
|
Дүние тану |
|||
|
Сынып
|
Тақырыбы |
Мазмұны |
Экскурсиялар |
|
1 |
Жабайы аңдардың, құстардың күзгі, қысқы, көктемгі тіршілігі |
«Туған өлке табиғаты» |
Табиғат залында қазақстан жерін толық сипаттайтын диорамалар, жануарлар мен құстардың тұлыптары, кепкен өсімдіктер негізінде өтетін экскурсия. |
|
1 |
Табиғатты қорға |
«Қазақстан қорықтары» |
Табиғат залында жәдігерлермен ойын түрінде өтетін экскурсия – жануарлар мен құстардың тұлыптары, кепкен өсімдіктер толықтырады. |
|
2 |
Жануарлар мен құстар әлемінің әртүрлілігі. Жануарлардың «қызыл кітабы» |
«Туған өлке табиғаты» |
Табиғат залында қазақстан жерін толық сипаттайтын диорамалар, жануарлар мен құстардың тұлыптары, кепкен өсімдіктер негізінде өтетін экскурсия. |
|
3 |
Жануарлар әлемін қорғау. |
«Қазақстан қорықтары» |
Табиғат залында жәдігерлермен ойын түрінде өтетін экскурсия – жануарлар мен құстардың тұлыптары, кепкен өсімдіктер толықтырады. |
|
3 |
Мемлекеттік рәміздер. |
«Геральдика, вексиология, нумизматика, сфрагистика арқылы нышандардың қалыптасу тарихы» интерактивтік ойын |
Бұл нышандар елінде өтетін танымдылық саяхат ойын түрінде өтетін экскурсия. Шеберханаларда таңба жасап, өз монеталарын соғып, нышандар туралы ілім алады. |
|
4 |
Шалғын, дала, су қоймасының өсімдіктері мен жануарлары. |
«Туған өлке табиғаты» |
Табиғат залында қазақстан жерін толық сипаттайтын диорамалар, жануарлар мен құстардың тұлыптары, кепкен өсімдіктер негізінде өтетін экскурсия. |