2022 жылғы 8 желтоқсанда сағат 12.00-де Теміртау тарихи-өлкетану музейінде «Ай жәдігері» жобасы аясында онлайн режимде ««Қазақ КСР тарихы» оқу құралы» экспозициясы ашылуы өтті.
Ұзақ ғасырлар бойы тарих әдебиет жанрларының бірі ғана болып қала берді. ХІХ ғасырдың екінші жартысында ғана тарих тәуелсіз ғылым ретінде танылды, ал ХХ ғасырда ол қуатты идеологиялық қаруға айналды. Бүкіл халықтың өткені бір сәттік саяси идеялар үшін қайта жазыла бастады.
Сол оқиғалардың үнсіз куәгері - 1963 жылы жарық көрген Қазақстан мектептерінің 9-11 сыныптарына арналған «Қазақ КСР тарихы» оқу құралы. Авторы: Ермұхан Бекмаханов.
Оқу құралының 170 бетінде Қазақстанның ежелгі заманнан ХХ ғасырдың 60-жылдарына дейінгі тарихы жазылған.
Әрине, мұндай жағдай тек Қазақстанда ғана қалыптасқан жоқ. Кеңес азаматтарының бірнеше ұрпағы өз халқының тарихын Қазан төңкерісінен бастап санады. Оған дейінгі барлық нәрсе үстіртін зерттелді, міндетті түрде марксизм-ленинизм ілімінің объективі арқылы.
Тарихтың бұлайша жеткізілуіне қарсы болған ғалымдар болды.
Оқу құралының авторы, Ермұхан Бекмаханұлы Бекмаханов - профессор, тарих ғылымдарының докторы, бір кездері оқиғаларды «дұрыс» бағалаумен келіспеуге мүмкіндік берді. 1948 жылы жарық көрген «ХІХ ғасырдың 20-40 жылдарындағы Қазақстан» атты кітабында ол Кенесары Қасымовтың көтерілісін «феодалдық-монархиялық» емес, «ұлт-азаттық» деп атады. Нәтижесінде: бірнеше жыл қудалауда болып, 1952 жылғы үкім бойынша 25 жылға бас бостандығынан айырылды. Ермұхан Бекмаханұлы 1954 жылы босатылып, ақталды. Бірақ өмірлік сабақ алды, тек өзі ғана емес, басқа ғалымдар да.
Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев «Тәуелсіздік бәрінен жоғары» мақаласында - «Тарихпен саясаткерлер емес, тарихшылар айналысуы керек», - деп жазды.
Экспозицияның ашылуы әлеуметтік желілерде тікелей эфирде өтті. Экспозиция бір ай бойы жұмыс істейді.
