2023 жылғы 31 наурызда Теміртау қалалық тарихи - өлкетану музейінде Қоянды жәрмеңкесінің 175 жылдығына орай «Сауда қатарындағы оқиғалар» тарихи кеңістігінің ашылуы өтті.

Музейге келушілер бұл кеңістікте уақыт пен қашықтықтың өзгеше өлшемімен танысты. Әр елді мекенде өмір өз бағытымен жүрді, жаңалық жетті дегенше  бірнеше апта, тіпті айлар өтеді. Қонаққа барудың өзі бірнеше күнге созылды. 1848 жылы Шексіз даланың қақ ортасында саясат, мәдениет, экономика шоғырланған – Қоянды жәрмеңкесі пайда болады.

Жәрмеңкені 1848 жылы орыс көпесі В. Ботов ұйымдастырды. Қарқаралы қаласынан 50 км жерде, Талды өзенінің жағасында орналасты. Халық арасында таулармен қоршалған бұл алқап қояндармен қоршалған жерді білдіретін «Қоянды» деп аталды.

Мұнда Қазақстаннан, Сібірден, Оралдан, Орта Азиядан және Батыс Қытайдан ондаған мың адам сауда жасауға келді. Әртістер мен әншілер өз дарынын көрсету үшін Қоянды алқабына ағылып жатты. Жәрмеңке Сары арқаның бүкіл өмірінің орталығына айналды, солтүстікті оңтүстікпен, батысты шығыспен байланыстырды.

«Сауда қатарындағы оқиғалар» тарихи кеңістігі - шаңырақтың күмбезінің астында тарихи құжаттар мен музей артефактілері ұсынылған 4 инсталляциялық аймақ.

Дайындық кезінде Қоянды жәрмеңкесінің экономикалық, саяси-әлеуметтік және мәдени өмірін баяндайтын антропология және Ресей Ғылым академиясының Ұлы Петр атындағы (Кунсткамера) этнография музейінің құжаттары мен фотосуреттері пайдаланылды. Музей артефактілері сол жылдардың атмосферасын жеткізуге мүмкіндік береді: ХІХ ғасырдың соңындағы «Ағайынды Шемариндер» деген белгімен Тула самовары, ХХ ғасырдың басындағы ұршық, ХХ ғасырдың басындағы «Зингер» тігін машинасы, ХХ ғасырдың басындағы «Carl Picard» фирмасының қой қырқуға арналған қайшысы және т. б.

Тарихи кеңістікте элемент ретінде сауда арбасының көшірмесі жасалды, оның иесі тауар емес, білім ұсынды.